بحران اینترنت و چالش‌های زیرساختی ایران

پایگاه خبری شاخص بازار: به گفته بهزاد اکبری، مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت بیش از 50 درصد ترافیک اینترنت در ایران از طریق VPN عبور می‌کند. این مسأله نه‌تن‌ها باعث کندی سرعت دسترسی کاربران شده، بلکه به افزایش آلودگی‌های سایبری و ایجاد مشکلات امنیتی منجر شده است. او اشاره کرد که بسیاری از دستگاه‌های کاربران ایرانی به دلیل نصب VPN‌های ناایمن، آلوده به بدافزار هستند. این آلودگی‌ها به شکل‌گیری تعداد زیادی بات‌فول انجامیده که توسط مهاجمان خارجی برای حملات سایبری مورد استفاده قرار می‌گیرند.

آلودگی سایبری و پیامد‌های آن
آلودگی گسترده شبکه یکی از مشکلات اصلی زیرساخت اینترنت ایران است. اکبری بیان کرد که حملات سایبری از سمت شبکه ایران به سایر کشور‌ها باعث شده برخی ارائه‌دهندگان خدمات خارجی، آدرس‌های IP ایرانی را مسدود کنند. این موضوع، علاوه بر تحریم‌های آمریکا و محدودیت‌های داخلی، دسترسی کاربران ایرانی به حدود 30 درصد از آدرس‌های جهانی را محدود کرده است.

کاهش رشد مصرف اینترنت
طبق گزارش اکبری، مصرف اینترنت در ایران سالانه با نرخ رشد 30 درصدی افزایش می‌یافت، اما پس از اعمال محدودیت‌های جدید در سال 1401، مصرف اینترنت 50 درصد کاهش یافت. اگرچه روند رشد به‌آرامی از سر گرفته شده، اما هنوز به سطح پیش از محدودیت‌ها نرسیده است. او اشاره کرد که سرانه مصرف اینترنت در ایران بسیار پایین‌تر از میانگین جهانی است و این موضوع نشان‌دهنده نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر در زیرساخت‌های دیجیتال است.

وضعیت ترافیک داخلی و پیام‌رسان‌های بومی
اکبری به آمار‌های مربوط به ترافیک داخلی نیز اشاره کرد و گفت در ساعت‌های اوج مصرف، حدود 3.5 ترابیت بر ثانیه ترافیک در مرکز تبادل ترافیک تهران مبادله می‌شود. همچنین پیام‌رسان‌های داخلی سهمی حدود 300 گیگابیت بر ثانیه از این ترافیک را به خود اختصاص داده‌اند. این آمار نشان‌دهنده نقش فزاینده پیام‌رسان‌های بومی در ارتباطات دیجیتال کشور است.

نگرانی از اختلال شبکه در صورت رفع فیلترینگ
یکی از نگرانی‌های مطرح‌شده این است که در صورت رفع ناگهانی فیلترینگ، ممکن است شبکه اپراتور‌ها به دلیل افزایش مصرف دچار اختلال شود. اکبری تأکید کرد که برای جلوگیری از این مشکلات، برنامه‌ریزی‌های بلندمدت و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های دیجیتال ضروری است. او افزود که ایجاد اکوسیستم دیجیتال پایدار نیازمند رشد مصرف و توجیه اقتصادی برای شرکت‌هاست.

چشم‌انداز آینده اینترنت ایران
اکبری پیش‌بینی کرد که در صورت رفع محدودیت‌ها، ترافیک اینترنت حداقل 30 درصد افزایش خواهد یافت. با این حال، او هشدار داد که رشد مصرف باید به‌صورت تدریجی و در قالب برنامه‌ریزی‌های دقیق صورت گیرد تا از اختلالات احتمالی جلوگیری شود.

وضعیت اینترنت ایران با چالش‌های متعددی روبرو است که رفع آنها نیازمند همکاری گسترده بین نهاد‌های دولتی، بخش خصوصی و کاربران است. کاهش وابستگی به VPN ها، بهبود امنیت سایبری و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های دیجیتال می‌تواند گامی مؤثر در جهت بهبود شرایط باشد. با برنامه‌ریزی مناسب، اینترنت ایران می‌تواند به بستری امن‌تر و کارآمدتر برای کاربران تبدیل شود.