شرکت‌ها چگونه می‌توانند خود را با آینده‌ای چرخشی وفق دهند؟

پایگاه خبری شاخص بازار، همچنین در یک نظرسنجی شرکت Bain & Company، مدیران پیش‌بینی کردند که سهم درآمد حاصل از چرخشی بودن بین سال‌های 2021 و 2030 میلادی، رشدی 30 درصدی را تجربه خواهد کرد. بااین‌حال اکثر سازمان‌ها امروزه با یک مدل کسب‌وکار مناسب برای دنیای خطی کار می‌کنند. برای پیاده‌سازی ارزش چرخشی بودن در یک سازمان مدیران باید دو چیز را تغییر دهند؛ مدل مادی خود شامل نحوه تأمین و استفاده از منابع و مدل کسب‌وکارشان شامل نحوه ایجاد درآمد و سود. شکل شماره 1 به همین موضوع اشاره می‌کند.

 همان‌طور که مشاهده می‌کنید، در حال حاضر، در اغلب شرکت‌ها، دگرگونی مدل‌های مواد بر کاهش، استفاده مجدد و تغییر کاربری، تعمیر، بازسازی و نوسازی، بازیافت و احیا متمرکز است. حوزه‌های نیازمند تمرکز اضافی در زمینه دگرگونی مدل‌های کسب‌وکار نیز عبارت‌اند از: خدمات بازیابی، مدل همه‌چیز به‌عنوان سرویس، بازارگاه‌های مجازی چرخشی و خدمات توانمندسازی.

در جهانی که روزبه‌روز گرم‌تر می‌شود، اقتصاد چرخشی می‌تواند مشکل‌گشای انسان‌ها باشد. شرکت خدمات مالی و بانکداری آمریکایی Goldman Sachs، 24 راه‌حل چرخشی را در بخش‌های مختلف شناسایی کرده است که می‌توانند انتشار جهانی را نسبت به سطح سال 2019 میلادی، 39 درصد کاهش دهند. به‌عنوان مثال، بخش مسکن از صنایعی است که چگالی بالایی در انتشار گازهای گلخانه‌ای دارد؛ بااین‌حال اقداماتی مانند کاهش فضای کف، روی آوردن به راه‌حل‌های طبیعی و بهبود کارایی ساخت‌وساز می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش دهد. در صنعت حمل‌ونقل نیز راه‌حل‌های چرخشی می‌تواند شامل بهبود دوام وسایل نقلیه و کاهش سفرهای غیرضروری باشد. شکل شماره 2 این 24 راه‌حل Goldman Sachs را به همراه پتانسیل کاهش انتشار هر یک از آن‌ها نشان می‌دهد.

این 24 راه‌حل عبارت‌اند از: سناریوی 2.4 درجه سانتی‌گراد؛طراحی کارآمد فناوری‌های ارتباطی؛ مراقبت‌های بهداشتی چرخشی؛ محصولات مصرفی بادوام؛ طراحی و استفاده کارآمد از محصولات مصرفی؛ مواد مصرفی چرخشی؛ بدون مواد شیمیایی؛ بهبود طراحی وسایل نقلیه؛ دوام وسایل نقلیه؛ وسایل نقلیه چرخشی؛ بهبود استفاده از وسایل نقلیه؛کاهش سفر؛تولید مواد غذایی پایدار؛ کاهش مصرف بیش‌ازحد؛ رژیم غذایی سالم؛ اجاق‌گازهای پخت‌وپز پاک؛ مسکن با منابع کارآمد؛ مواد مصالح ساختمانی چرخشی؛ افزایش دوام مسکن؛ کاهش فضای کف؛ راه‌حل‌های طبیعی در مسکن؛ ساخت‌وساز با منابع کارآمد؛ همپوشانی؛ سناریوی 1.5 درجه سانتی‌گراد.

اینکه کدام‌یک از این اقدامات را در کسب‌وکار خود پیاده کنید بستگی به این دارد که بدانید می‌خواهید تا چه حد و چگونه چرخشی شوید.

 محققان چهار استراتژی را برای تعامل با اقتصاد چرخشی شناسایی کرده‌اند:

1- بسازید: توسعه داخلی ظرفیت‌های چرخشی - در مدل کسب‌وکار گنجانده می‌شود. (پیشرو در صنعت)

2- متحد شوید: با شرکت‌هایی که تخصص چرخشی دارند همکاری کنید. (راهبردی)

3- بخرید: خدمات چرخشی خود را به پیمانکاران ثالث برون‌سپاری کنید. (انطباق)

4- هیچ کاری نکنید: فعالیت‌های اقتصاد چرخشی را ارائه‌دهندگان خدمات چرخشی که با شما نامرتبط هستند، بسپارید. (واکنش‌پذیر)

سطح جاه‌طلبی شرکت برای چرخشی بودن

این استراتژی‌ها سطوح مختلف را برای سرمایه‌گذاری در اقتصاد چرخشی نشان می‌دهند. «بسازید» به معنای ادغام کامل چرخشی بودن در مدل کسب‌وکار است و «متحد شوید» یک رویکرد راهبردی است؛ درحالی‌که «بخرید» تمرکز بیشتری بر انطباق دارد. استراتژی‌های مختلف، اقدامات مختلف را نیز می‌طلبد. برای مثال فعالیت‌های چرخشی مانند تعمیر یا استفاده مجدد مستلزم این است که سازمان استراتژی‌های «بسازید» یا «متحد شوید» را در پیش بگیرد.

چگونه می‌توان یک اقتصاد چرخشی را در استراتژی کسب‌وکار پیاده‌سازی و آن را اجرا کرد؟

قدم اول) نگاهی به مدل کسب‌وکار خود بیندازید.

اولین قدم، تجزیه‌وتحلیل کل زنجیره ارزش است. با این کار شما می‌توانید محدودیت‌های مدل اقتصادی خطی خود را ببینید. اقتصاد چرخشی بیش از هر چیزی، پاسخ به یک مشکل است، پس ابتدا مشکل را بیابید. پیاده‌سازی اقتصاد چرخشی به هر قیمتی، می‌تواند به ضرر کسب‌وکار شما باشد. این مرحله نیازی به تخصص خاص ندارد و خرد جمعی مدیران می‌تواند مشکل را پیدا کند.

قدم دوم) استقرار تدریجی اقتصاد چرخشی در کسب‌وکار

پس از آنکه یک دید واضح از سازمان خود پیدا کردید و مشکلات زنجیره ارزش خطی نمایان شد، می‌توانید از بین خیل عظیمی از راه‌حل‌های چرخشی مانند بازطراحی چرخه عمر محصولات، تولید محصولات با طراحی زیست‌محیطی، استفاده از مواد سازگار با محیط‌زیست و ...، آن‌هایی را که مناسب سازمان هستند، انتخاب نمایید.

قدم سوم) بر عوامل مختلف موفقیت تکیه کنید.

اگر می‌خواهید اقتصاد چرخشی را به‌صورت موفقیت‌آمیز در کسب‌وکار خود پیاده‌سازی کنید، 4 اقدام ضروری است. ابتدا باید اطمینان حاصل کنید که مأموریت، استراتژی و مسئولیت اجتماعی شرکت شما، با اصول اقتصاد چرخشی مطابقت داشته باشند. سپس باید تمام افراد کلیدی، اعم از ذی‌نفعان داخلی و خارجی را متحد کنید. پس از آن باید گروه‌های خود را در اسرع وقت بسیج کنید. در تمامی مراحل پس از شناسایی مشکل، مشارکت دادن کارمندان بسیار مهم است تا همه دید روشنی نسبت به اهمیت اقتصاد چرخشی داشته باشند. در انتها نیز شاخص‌های مناسب را برای ارزیابی انتخاب کنید. این کار هدایت اقتصاد چرخشی در استراتژی کسب‌وکار را ممکن می‌سازد.

چرخشی بودن اگرچه امروزه یک امتیاز به حساب می‌آید، اما در آینده‌ای نزدیک به یکی از الزامات هر صنعت بزرگی از جمله صنعت فولاد تبدیل خواهد شد.