شاخص بازار- روش ما در سازمان بورس مبتنی بر تعامل، همکاری و انتقادپذیری است. تلاش بر این است که مجموعه بازار سرمایه به عنوان یک خانواده در کنار هم باشند. زیان برخی سهامداران در سال گذشته، مسولیت سازمان بورس را سنگین تر می کند و تلاش زیادتری را می طلبد تا آینده روشن تری را شاهد باشیم.
دکتر محمدعلی دهقان دهنوی، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار جمعه شب 27 فروردین ماه در جمع خانواده بازار سرمایه گفت: سال گذشته بازار سرمایه به رغم همه فراز و نشیب ها جایگاه جدیدی را در اقتصاد کشور به نام خود ثبت کرد و امروز نام بورس به عنوان یک نهاد مهم اقتصادی در کشور مطرح است.
رییس سازمان بورس ادامه داد: به واسطه آزادسازی سهام عدالت، خانواده بازار سرمایه به مرز 57 میلیون نفر رسیده و بیش از 90 درصد جمعیت کشور با این نهاد مهم اقتصادی در ارتباط هستند. با توجه به این فراگیری نقش جدیدی برای جایگاه مهم بازار سرمایه در اقتصاد تعریف شد.
دکتر دهقان دهنوی با بیان اینکه بازار سرمایه در معادلات اقتصادی کشور به عنوان یک متغیر مهم در نظر گرفته می شود، افزود: در این شرایط، چگونگی توسعه بازار سوال اصلی است. بر این اساس رویکرد جدیدی برای توسعه بازار در دستور کار نهاد ناظر بازار سرمایه قرار دارد و محور آن توسعه مولفه های درونی بازار در میان مدت و بلندمدت است.
وی با اشاره به اینکه ظرفیت های بی نظیری همچون نهادهای مالی و ابزارهای مالی درون بازار سرمایه وجود دارد، ادامه داد: حذف موانع و قوانین دست و پاگیر پیش روی شرکت های سرمایه گذاری و هلدینگ ها، اولین گام بود و باید از ظرفیت نهادهای مالی بازار برای توسعه استفاده کنیم که نمونه آن را در اسفندماه شاهد بودیم.
بازاربدهی به کمک بازار سرمایه می آید
رییس سازمان بورس افزود: توسعه ابزارها و بهره برداری حداکثری از آنها از جمله ریپو نیز در دستور کار قرار دارد. دستور العمل قرارداد ریپو در حال بررسی است و شرکت ها می توانند با این ابزار از منابع مالی مازاد یکدیگر بهره برداری کنند. این مساله افزایش کارایی شرکت ها و افزایش دارایی پورتفوی آنها را به همراه دارد. ضمن این که بازار بدهی نیز به کمک بازار سرمایه می آید.
بازار سرمایه در مسیر توسعه
سخنگوی شورایعالی بورس با تاکید بر اینکه موارد ذکر شده تنها بخشی از برنامه های جدید نهاد ناظر بازار است، گفت: تسهیل همه فرایندها، تقویت نظارت، حمایت از حقوق سهامداران خرد، افزایش شفافیت و موارد مهم دیگر برای حرکت در مسیر توسعه بازار سرمایه به زودی اجرایی می شود.
انتشار 24 هزار میلیاردتومان اوراق در گام نخست
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر حجم انتشار اوراق در سال گذشته و برنامه های سال جاری گفت: سال گذشته 220 هزار میلیارد تومان اوراق در بازار سرمایه منتشر شد که از این میزان 180 هزار میلیارد تومان اوراق دولتی بود و مابقی به اوراق شرکت ها تعلق داشت. بیش از 400 درصد رشد انتشار اوراق خصوصی را در این سال شاهد بودیم و هم اکنون راه برای حضور گسترده شرکتها در بازار سرمایه هموار است. این درحالی است که در اولین گام شرکت ها برای انتشار 24 هزار میلیارد تومان اوراق اعلام آمادگی کردند.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه موانع انتشار اوراق برای شرکت های سرمایه گذاری و هلدینگ های بزرگ برداشته شده است، ابراز داشت: البته طبیعی است که شرکت ها بر اساس منافع خود عمل کنند و سهام شرکت های مدنظر خود را مورد حمایت قرار دهند. اما سازمان بورس و اوراق بهادار به طور جد بر این موضوع نظارت دارد که منابع حاصل از انتشار این اوراق در بازار سرمایه و خرید سهام صرف شود.
دکتر دهقان دهنوی ابراز امیدواری کرد که حجم این اوراق از 24 هزار میلیارد تومان فراتر رود و با بیان اینکه دولت حجم بالایی تامین مالی را از طریق بازار سرمایه انجام داده، تصریح کرد: البته باید توجه داشت که انتشار اوراق شرکتی در سال گذشته به 36 هزار میلیارد تومان رسیده که 4 برابر سال پیش از آن است.
وی با اشاره به افزایش سرمایه 206 هزار میلیارد تومانی شرکت ها، ادامه داد: از برنامه های سازمان بورس، انجام عرضه های اولیه از طریق صرف سهام است.
سخنگوی سازمان بورس با اشاره به اینکه تعداد شرکت های سهامی عام بسیار اندک است و بازار اولیه باید تقویت شود، ابراز داشت: هر برنامه توسعه ای در این زمینه، بازگشت به بازار و تقویت اقتصاد را به دنبال دارد. این در حالی است که بازارگردانی در اولویت برنامه ها قرار گرفته است که البته باید نواقص آن برطرف شود.
وی با اشاره به اینکه در مقطعی از بانک‌ها و حقوقی ها برای حمایت از بازار درخواست همکاری و کمک شد، گفت: این امر موجب می شود تا فضای با ثبات تری را شاهد باشیم. از سوی دیگر، انتشار اوراق فروش تبعی و همچنین سهام خزانه اقدام بسیار مناسبی بود که باید توسعه یابد.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: از سوی دیگر باید مولفه های تاثیر گذار بر اقتصاد را نیز مدنظر قرار داد. باید به جایی برسیم که بازار سرمایه از ابزارهای کافی برای ثبات خود چه در دوران رکود و چه دوران صعود برخوردار باشد.
بازار سرمایه، موضوعی ملی است
رییس سازمان بورس در پاسخ به سوال دیگری در خصوص قیمت گذاری دستوری و تاثیر آن در بازار گفت: همواره عنوان کرده ام و مجددا تاکید میکنم که بازار سرمایه امروز یک موضوع ملی است. حدود 90 درصد مردم کشور در این بازار فعالیت دارند. نباید با قیمت گذاری حقوق سرمایه گذار را تحت تاثیر قرار دهیم. باید سرمایه گذاری در بخش مولد اقتصاد از توجیه پذیری برخوردار باشد. نباید به بازار سهام ضربه وارد کنیم. قیمت گذاری دستوری با تولید، سرمایه گذاری، اهداف اقتصادی کشور، برنامه های توسعه ای و سال تولید، پشتیبانی‌ها و مانع‌زدایی‌ها هماهنگی ندارد.
دکتر دهقان دهنوی با بیان اینکه تلاش می شود تا دیگر شاهد قیمت گذاری نباشیم، تصریح کرد: چنانچه قرار به تعیین قیمت باشد، باید سازمان بورس به عنوان یکی از پایه های اصلی، حضور داشته باشد. البته چنانچه چنین روندهای قیمت‌گذاری دستوری ادامه یابد، اعلام جرم و شکایت برای دفاع از حقوق سهامداران به جریان می افتد.
وی با اشاره به اینکه بازار سرمایه ذاتا رفتاری‌های پیش واکنشی زیادی دارد، گفت: در واقع بازار سرمایه خیلی زود نسبت به رخدادهای اقتصادی واکنش نشان داده و گاهی واکنش ها بیش از اندازه اصلی است.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه قیمت گذاری برای اقتصاد سم است افزود: وظیفه و اولویت اصلی سازمان بورس دفاع از حقوق سهامدار است، از آن دفاع می‌کنیم.
دبیرشورایعالی بورس در بخش دیگری از گفتگوی خود با خانواده بازار سرمایه و در پاسخ به سوالی مبنی بر اقدامات جدید سازمان بورس در مسیر افزایش نقدشوندگی و شفافیت گفت: بازار باید از همه پارامترها و زیرساخت های لازم برای شفافیت و نقدشوندگی برخوردار باشد. هیچکس ادعا نمیکند که بازار سرمایه در حال حاضر از لحاظ این زیرساخت‌ها در وضعیت مطلوبی قرار دارد. باید و حتما برای اجرای مطلوب و پایدار بازارگردانی برنامه های مشخصی داشته باشیم. توسعه فرهنگ سهامداری و آموزش مدیریت ریسک نیز بازطراحی و عملیاتی می شود. برای دستیابی به این چشم‌انداز باید تصمیمات درست و دقیق داشته باشیم.
کارگزاری های جدید در راهند
وی افزود: دستورالعمل کارگزاری ها نیازمند بازنگری است. تسهیل صدور مجوز ها در این نهاد اولویت محسوب می شود و در حال تدوین و نهایی شدن است. این دستورالعمل به زودی ابلاغ و فضا برای ورود کارگزاران جدید فراهم می شود.
دکتر دهقان دهنوی با اشاره به اینکه تشکیل کانون سرمایه گذاران حقیقی از دیگر برنامه های سازمان است، ادامه داد: سهامداران حقیقی نیاز دارند که از یک تریبون رسمی، درخواست ها و مطالبات خود را اعلام کنند. این موضوع در دستور شورای عالی بورس است و از نظر حقوقی مشکلی ندارد. برنامه ریزی لازم برای اجرای انتخابات اعضای هیأت مدیره این کانون در حال تدوین است و امیدواریم در آینده نزدیک شاهد راه اندازی کانون سرمایه گذاران حقیقی باشیم.
نرخ سود بالا، سم بازارهای مالی و پولی
وی با اشاره به اینکه می توان ادعا کرد که بازارسرمایه ناجی اقتصاد در سال گذشته بود، افزود: قرار است منابع قابل توجهی از صندوق توسعه وارد بازار شود. توجه به نرخ بهره نیز از دیگر موارد مهم است. این نرخ باید به گونه ای تنظیم شود که هم بازار بانکی و هم بازار سرمایه در وضعیت مناسبی قرار داشته باشند.
رییس سازمان بورس و اوارق بهادار با اشاره به اینکه نرخ سود بالا برای هردوبازار پولی و مالی سم است، ادامه داد: افزایش نرخ سود، افزایش هزینه مالی بانک ها را در پی خواهد داشت. هم اکنون نرخ سپرده ها مشخص و نرخ 16 درصد کوتاه مدت یک سال برای آنها است. بنابراین نباید نرخ بهره بین بانکی که حتی یک روزه هم است بالاتر از این ارقام باشد و به 20 هم برسد.
وی ادامه داد: پرداخت سود بالاتر از سودهای مصوب، برهم زدن آرامش بازارها را به دنبال خواهد داشت.
تسریع در فرایند افزایش سرمایه ها
رییس سازمان بورس با بیان اینکه یکی از فرایندهایی که باید بررسی و بازنگری شود، موضوع افزایش سرمایه شرکت ها است، خاطرنشان کرد: به منظور تسریع کارها می توان نظارت پیشین را به نظارت پسین تبدیل کرد.
دکتر دهقان دهنوی با تاکید بر اینکه مانع زدایی برنامه اصلی سازمان بورس در همه جوانب است، افزود: انتشار پیش بینی سود نیز یکی از مواردی است که به شفافیت کمک می کند. در همین راستا الگویی مناسب نیز برای شرکتهای مشاور سرمایه گذاری و شرکتها تحلیلی ارایه خواهد شد تا هر چه بیشتر شاهد حاکمیت تحلیل در بازار سرمایه باشیم.
وی تصریح کرد: تحلیل سناریوی EPS باید بر اساس متغیرهای اصلی تاثیر گذار بر شرکتها باشد، از همین رو، به زودی الگویی مناسب در این زمینه ارایه خواهد شد.
دکتر دهقان دهنوی با اشاره به محدودیت های سیستم بانکی در خصوص بحث تسهیلات بانکی در قبال سهام؛ ابراز داشت: باید این موضوع در ذهن سیاست گذار شفاف شود که ارایه تسهیلات برای خرید سهام و فعالیت در بازار سرمایه، کمک به چرخه اقتصاد است.
اهمیت بالای فضای مجازی
سخنگوی سازمان بورس با اشاره به اهمیت اخبار و اطلاعات در بازار سرمایه گفت: در دنیای جدید فضای مجازی از اهمیت بالایی برخوردار است و سازمان بورس باید از این ابزارها استفاده بیشتری کند. البته تخلفاتی نیز در فضای مجازی وجود دارد که از فضای مشاوره خارج شده و به سمت هدفمند به یک یا چند سهم منتهی می شود. باید رفتار مفید از مخرب تفکیک شود.
می توان با صدور مجوز، فعالیت های سالم و مخرب را تفکیک کرد و اگر کسانی تخلف داشتند، موضوع به قوه قضا ارجاع شود.
دامنه نوسان فعلی موقتی است
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در مقابل پرسش دیگری مبنی بر اصلاح دامنه نوسان پاسخ داد: در خصوص دامنه نوسان بحث زیادی در میان فعالان بازار سرمایه وجود دارد. شخصا معتقدم که محدود کردن دامنه نوسان در بلند مدت نه کار مناسبی است نه مفید و ما هم محدودیت فعلی را برای زمان کوتاهی اعمال کردیم. فضای نا اطمینانی به اقتصاد رو به کاهش است و فعالان اقتصادی در فضای مناسبتری فعالیت می کنند. بنابراین دامنه نوسان به صورت تدریجی مانند گذشته و متقارن می شود. همچنین اگر فضای کلی بازار سرمایه مناسب باشد به سمت افزایش دامنه نوسان حرکت می کنیم.
بازنگری در کدهای بسته
وی با اشاره به آیین نامه مصادیق دستکاری قیمتی و همچنین بسته شدن کدهای معاملاتی گفت: این آیین نامه میتواند با اعمال سلیقه زیادی همراه باشد. بنابراین اجرای آن متوقف شد تا اصلاحات لازم صورت گیرد و تا زمانی که این سطح از اطمینان ایجاد نشود، اجرایی نمی شود. همچنین تا زمانی که پرونده فرد با حکم قطعی همراه نباشد، ما مجاز به مسدود کردن کدهای معاملاتی نیستیم.
آزادسازی فروش سهام عدالت، منوط به شرایط بازار
دبیر شورایعالی بورس به موضوع سرمایه گذاری بانک‌ها در بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: قانون رفع موانع تولید، محدودیت های زیادی برای سرمایه گذاری بانک‌ها درنظر گرفته است و در این مسیر باید بحث بنگاه داری و سرمایه گذاری بانک‌ها را از یکدیگر تفکیک کرد. ایجاد شرکتها و صندوق های پروژه ای از جمله مواردی است که می تواند به تسهیل فرآیند سرمایه گذاری بانک‌ها در بازار سرمایه کمک شایانی کند.
سخنگوی سازمان بورس در ادامه به سهام عدالت نیز اشاره کرد و گفت: فروش سهام عدالت منوط به ثبات بازار و توسعه ظرفیت های لازم است. پیشنهادهای خوبی در این زمینه ارایه شده که یکی از این موارد ایجاد صندوق های خاص برای فروش سهام عدالت است. راهکار دیگر افزایش جذابیت این سهام است تا افراد به نگهداری آن ترغیب شوند. در نهایت باید راهکاری ارایه شود که فشاری به بازار سرمایه وارد نکند و در عین حال، دارایی مردم و حقوق سهامداران حفظ شود.
لزوم توسعه فرهنگ سرمایه گذاری غیرمستقیم
رییس سازمان بورس در پایان با اشاره به چشم انداز بازار سرمایه گفت: اگر در بازار سرمایه نگاه بلند مدت حاکم شود و تصمیم گیری بر اساس تحلیل و ارزندگی سهام باشد، نباید نگران تغییر و نوسان قیمتی باشیم. باید رویکرد سرمایه گذاری غیرمستقیم را توسعه دهیم و فرهنگ سرمایه گذاری غیرمستقیم را ترویج کنیم. چشم انداز حرکت بازار به سوی نقدشوندگی بالا و شفافیت است.
توسعه اقتصاد به دنبال توسعه بازار سرمایه
وی با بیان اینکه بازار سرمایه بازاری متصل به اقتصاد کشور است افزود: باید فضای مناسب و ابزارهای مناسب برای جوابگویی به افراد با درجه ریسک پذیری گوناگون ایجاد شود. توسعه هر چه بیشتر بازار، تمرکز دارایی ها در بخش مولد اقتصاد و در نهایت رشد اقتصادی را به دنبال دارد. روش ما در سازمان مبتنی بر تعامل، همکاری و انتقادپذیری است. تلاش ما بر این است که مجموعه بازار سرمایه به عنوان یک خانواده در کنار هم باشند زیان برخی سهامداران در سال گذشته، مسوولیت سازمان بورس را سنگین تر می کند و تلاش زیادتری را می طلبد تا آینده روشن تری را شاهد باشیم.