یکی از بحث‌های داغ این روزها فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی بین‌المللی چون اینستاگرام و واتس‌اپ است که نگرانی زیادی برای کسب و کارهای اینترنتی ایجاد کرده است. پلتفرم‌هایی چون اینستاگرام در ایران حدود ۴۰ میلیون کاربر دارند و براساس گزارش مرکز آمار ایران حدود ۱۰میلیون کسب و کار در این فضا فعالیت اقتصادی می‌کنند.
به گزارش شاخص بازار به نقل از ایسنا، کسب و کارهایی که این روزها حال خوبی ندارند و بیشترین ضرر را از فیلترینگ متحمل می‌شوند. از طرفی نبود پلتفرم داخلی کارآمد و باکیفیت، بی اعتمادی و استقبال کم مردم از پیام‌رسان‌های داخلی و همچنین وجود برخی مشکلات اساسی استفاده صِرف از پلتفرم‌های داخلی شرایط را سخت‌تر کرده است.
در این باره «کیوان نقره‌کار» کارشناس فناوری اطلاعات و ارتباطات در گفت‌و گو با ایسنا گفت: وقتی یک زیرساخت بین‌المللی مورد استفاده قرار می‌گیرد، اعتماد بیشتری برای افراد ایجاد می‌کند. از لحاظ اینکه مخاطبان آن فقط مختص یک کشور نبوده و جهانی هستند و سازمان سرویس دهنده آن شبکه اجتماعی باید از لحاظ نرم‌افزاری، سخت‌افزاری و ارائه خدمات و بسیاری از موارد دیگر مخاطبان خود را حفظ کند.
وی ادامه داد: همچنین وقتی از اقتصاد دیجیتال در گردش صحبت می‌شود، یکی از شاخص‌های اقتصاد دیجیتال بر مبنای فناوری اطلاعات و ارتباطات در فضای بین‌المللی و نه فقط یک فضای داخلی جاری می‌شود و به این معنا نیست که بر روی یک شبکه داخلی فضای اقتصادی را تعریف کنیم. بنابراین به دلایل مختلف استقبال از شبکه‌های اجتماعی بین‌المللی بیشتر است.
وی با اشاره به دلیل بی‌اعتمادی و استقبال کم مردم از پیام‌رسان‌های داخلی گفت: ما سابقه خوبی از زمانی که دولت حامی یک پیام رسان باشد، نداریم. زمانی یک پیام‌رسان پابرجاست که بتواند به یک توسعه اقتصادی برسد اما زمانی که سازمان‌های سرویس دهنده از حمایت‌ها و بودجه‌های دولتی برخوردارند و چه بسا اجبارهایی در جامعه برای استفاده از این پیام‌رسان‌ها حس می‌شود، این نگرانی وجود دارد که تیم توسعه‌دهنده خیلی به دنبال توسعه فنی و ارائه خدمات مطمئن به مخاطبانش نباشد زیرا به دولت، وزارتخانه و بودجه آن‌ها وابسته است و حداکثر تلاشش این است که تا زمانی که آن دولت و وزارتخانه پابرجاست خدمات ارائه بدهد و نگاهی به آینده ندارد. بنابراین کسب وکارها نمی‌توانند با اعتماد کامل روی آن پیام‌رسان سرمایه‌گذاری کنند.
این کارشناس حوزه فناوری اطلاعات ادامه داد: موضوع دیگر اینکه زمانی‌که یک نرم‌افزار، دولتی یا حاکمیتی می‌شود می‌تواند تابع شرایط خاص ارائه خدمات آن تغییر کند. یعنی در شرایط خاص با قوانینی مواجه شوند که ارسال برخی پیام‌ها محدود شود و به نوعی فیلترینگ داخلی آن برنامه و هوش مصنوعی حاکم بر آن این اجازه را ندهد و محرمانه بودن اطلاعات نیز مورد سوال قرار می‌گیرد، بنابراین اعتماد عمومی را مختل می‌کند.
نقره کار افزود: شاید فیس بوک هم اطلاعات را در اختیار قرار دهد و بفروشد ولی به واسطه بین المللی بودن و پروتکل‌ها و سبک تجاری مشخص آن، تکلیف کاربران معلوم است ولی جایی که از فرایند امروز و فردای یک نرم افزار اطلاع نداریم استفاده را محدود می‌کند. تمام این مباحث با در نظر گرفتن کیفیت مشابه برای نرم افزارهای داخلی و خارجی است و کیفیت نیز به صورت جداگانه بر استقبال عموم تأثیرگذار است.
به گفته وی از طرفی استفاده از فضای مجازی مانند هر چیز دیگری نیاز به فرهنگسازی دارد و بخشی از این فرهنگسازی باید به خانواده سپرده شود و بخشی در جامعه و با قوانین و مقررات ساخته می‌شود.
مقایسه ایران و چین به عنوان الگوی استفاده از پیام رسان داخلی اشتباه است
نقره کار با اشاره به اینکه ما را گاهی در زمینه استفاده از پیام رسان‌های داخلی با چین مقایسه می کنند، اظهار کرد: این کار اشتباه است زیرا چین بیش از یک میلیارد نفر جمعیت دارد و اگر شبکه داخلی دارد به اندازه یک هفتم کره زمین بازار ایجاد می‌کند که اقتصاد داخلی چین را می‌چرخاند. ما این فضا را نداریم و با جمعیتی نزدیک به یک بیستم چین، به هیچ عنوان نمی‌توانیم خود را با این کشور مقایسه کنیم. نکته دوم اینکه چین یک اقتصاد با ثبات دارد در حالی که ما با تورم و نوسانات متعدد قیمت ارز و... مواجه هستیم. حتی فرایند اقتصادی، فرهنگی، مناسبات بین‌المللی و... ما با چین بسیار متفاوت است و نمی‌توانیم بگوییم چون چین موتور جستجوگر داخلی یا پیام‌رسان و شبکه‌های اجتماعی داخلی دارد، خود را با چین مقایسه کنیم. ما مناسبات بین المللی و قدرت اقتصادی چین را نداریم. همچنین در این کشور اگر چه سرویس دهنده ها داخلی باشند ولی حمایت‌های داخلی را ندارند.
وی در پاسخ به این سوال که اگر فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی چون واتس اپ و اینستاگرام دائمی شود چه اتفاقی رخ می‌دهد گفت: در این صورت اتفاقی مشابه تلگرام می‌افتد که ریزش ابتدایی مخاطبان وجود دارد و به نظر می‌رسد عده زیادی تلاش می‌کنند با هر هزینه‌ای در اینستاگرام بمانند و برخی نیز از نرم افزارهای مشابه بین‌المللی که فیلتر نیستند، استفاده می‌کنند. عده‌ای هم مجبورند در پلتفرم‌های داخلی حضور داشته باشند ولی حضور آن‌ها در این پیام‌رسان‌ها همیشگی نیست زیرا نه اعتماد دارند و نه امیدی می‌رود که پلتفرم داخلی خدمات با کیفیت و بازار بین المللی برای آن‌ها ایجاد کنند و مردم متضرر می‌شوند.