به گزارش شاخص بازار به نقل از ایسنا، حجت الله بنیادی، پژوهشگر و استاد دانشگاه فرهنگیان در پاسخ به این پرسش، اظهار کرد: بررسی بخش‌های مختلف این بودجه نشان می دهد که ارتباط معینی میان اهداف سند تحول و اجزا و ردیفهای بودجه نمی توان یافت. در بودجه 1401 عناوینی همچون؛ «برنامه حمایت از فرهنگیان، پاداش پایان خدمت بازنشستگان و کمک به صندوق ذخیره فرهنگیان» ذکر شده است. در کنار این برنامه باید توجه کرد که در هدف عملیاتی شماره 12 سند تحول، دولت مکلف شده است نسبت به «برقراری الگوی جبران خدمات و تأمین رفاه نیروی انسانی درخور منزلت فرهنگیان با توجه به لزوم تمام وقت شدن آنان» آنان اقدام کند.
بودجه اندک برای پرداخت سهم دولت به صندوق ذخیره فرهنگیان
این استاد دانشگاه فرهنگیان با بیان اینکه مقایسه هدف عملیاتی سند تحول و برنامه حمایت از فرهنگیان که در بودجه ذکر شده نشان می دهد آن گونه که باید به تحقق هدف سند تحول در بودجه توجه نشده و با تخصیص حدود 195 میلیارد تومان موضوع را خاتمه داده اند اظهار کرد: در ذیل هدف عملیاتی شماره12 «بهینه سازی نظام پرداخت ها، مبتنی بر شایستگی ها و بر اساس رویکرد رقابتی» تکلیف و راهکاری است که برای تحقق هدف مذکورد آورده شده ولی در بودجه به آن نیز توجهی نشده است؛ لذا کم توجهی سند بودجه به برنامه های بالادستی و تکالیف و الزام های قانونی بزرگترین ضعف بودجه آموزش و پرورش است.
به اعتقاد بنیادی، اعتبار بسیار اندک و نامتناسب با تکلیف قانونی، برای پرداخت سهم دولت به صندوق ذخیره فرهنگیان نیز از دیگر نکات قابل تأمل بودجه 1401 است.
افزایش 21 درصدی اعتبار جبران خدمات در استانها
این اعتبار صرفا وضعیت موجود را حفظ می کند
وی به اعتبارات جبران خدمات نیز اشاره کرد و گفت: اعتبارات جبران خدمات در آموزش و پرورش استان ها نیز در بودجه سال 1401 معادل 997,097,158 میلیون ریال( 99 هزار و 709 میلیارد تومان) است که نسبت به بودجه سال 1400 معادل 824,924,479 میلیون ریال( 82 هزار و 492 میلیارد تومان) حدود 21 درصد(87/20) افزایش داشته است که با توجه افزایش حقوق سال 1401، افزایش جمعیت دانش‌آموزی و افزایش تعداد معلمان، این بودجه قادر به ارتقای شاخص های کیفی همچون بهبود نسبت معلم به دانش آموز و ارتقای توانمندی معلمان نیست و فقط می تواند با افزایش حقوق ناشی از رتبه‌بندی و افزایش سالیانه حقوق وضعیت موجود را حفظ کند.
این استاد دانشگاه فرهنگیان با اشاره به اینکه علاوه بر این در جدول شماره (9 )، 25 هزار میلیارد تومان اعتبار نیز برای رتبه‌بندی پیش بینی شده است که با افزودن آن به اعتبار جبران خدمات میزان اعتبار تخصیص یافته به این بخش به عدد 1,247,097,158 میلیون ریال(124 هزار 709 میلیارد تومان) افزایش می‌یابد گفت: بنابراین با توجه به بودجه سال 1400 اعتبار جبران خدمات در آموزش و پرورش استان ها در سال 1401 نسب به ابتدای سال 1400 حدود 51 درصد(18/51) افزایش یافته است. البته بخشی از اعتبار 25 هزار میلیارد تومان به بخش های ستادی نیز اختصاص دارد که با محاسبه آن میزان افزایش اعتبار جبران خدمات استانها به کمتر از 50 درصد کاهش می یابد.
کاهش سهم اعتبارات رفاهی به 24.4 درصد
بنیادی اعتبارات رفاهی و سهم آنها از بودجه هر دستگاه را نیز از دیگر بخش های مهم بودجه دانست و عنوان کرد: در بودجه سال 1400 سهم اعتبار رفاه اجتماعی نسبت به اعتبار جبران خدمات حدود 25/5 درصد است که در سال 1401 نه تنها افزایش نداشته است بلکه حدود یک در صد نیز کاهش یافته و به 24/4 درصد رسیده است.
وی ادامه داد: از سوی دیگر با بررسی دقیق تر این اعتبار و وضعیت آن در سازمان های دیگر ذیل وزارت آموزش و پرورش بخشی از ناعدالتی درون دستگاهی که در آموزش و پرورش وجود دارد نمایان می شود. این نسبت در بودجه سال 1401 برای دبیرخانه شورای عالی آموزش و پرورش 49 درصد، سازمان پژوهش و برنامه ریزی 17 درصد، سازمان ملی تربیت کودک 114 درصد، سازمان سمپاد 125 درصد، سازمان نوسازی مدارس 40 درصد، سازمان آموزش و پرورش استثنایی 658 درصد، سازمان نهضت سوادآموزی 347 و میانگین آن 65/4 درصد است. هر چند که در برخی از این سازمان ها همچون سازمان آموزش و پرورش استثنایی، بخشی از اعتبار رفاه اجتماعی برای دانش آموزان یا جامعه تحت پوشش آن سازمان تخصیص می یابد، ولی باز هم به دلیل درصد بسیار قابل توجه این اعتبارات، سهم کارکنان دستگاه نیز از آنها قابل توجه است.
این استاد دانشگاه فرهنگیان اضافه کرد: این اعداد نشان می دهد که اعتبارات رفاه اجتماعی به صورت متمرکز در اختیار سازمان های ستادی وزارتخانه است که قطعاً با رویکرد کاهش تمرکز مغایرت دارد. مطابق این اعداد هر یک از کارکنان دبیرخانه شورای عالی آموزش و پرورش به میزان نیمی از حقوق خود از اعتبارات رفاهی بهر ه‌مند می‌شوند و یک معلم در یکی از استانهای کشور در طول سال از میانگین چهار درصد حقوقش از اعتبار رفاهی بهره مند است که آن هم عموماً صرف پرداخت هزینه‌های بیمه سهم کارفرما می شود.
بنیادی به سهم آموزش و پرورش از اعتبارات رفاهی نسبت به سایر دستگاهها نیز اشاره و اظهار کرد: ضعف در زیرساخت های آموزش مجازی، امکانات و تجهیزات نامناسب و استفاده بخش اعظمی از معلمان از ابزار و تجهیزات شخصی خود بدون حمایت و پشتیبانی آموزش و پرورش نکته قابل تأملی است که میزان اعتبار تخصیص یافته با «برنامه توسعه و تقویت شبکه آموزش‌های مجازی، ترکیبی و غیرحضوری» را که یک هزار و 205 میلیارد و 280 میلیون تومان است را قابل تأمل می کند.
سهم هر دانش‌آموز از بودجه توسعه آموزش مجازی: 860 هزار تومان
وی افزود: تخصیص 1205 میلیارد تومان برای تقویت و توسعه آموزش مجازی حدود 14 میلیون دانش آموز یعنی سهم سرانه هر دانش آموز حدود 860 هزار تومان در سال می شود. این که با وجود این همه نقص و ضعف در زیرساخت های آموزش مجازی و محتوی محدود و نامناسب، بسیار اندک است.
این استاد دانشگاه فرهنگیان با بیان اینکه در کنار وضعیت نامناسب آموزش های مجازی، نگاهی به وضعیت سامانه های آموزش و پرورش مثل سناد و سیدا و میزان اعتبار تخصیص یافته برای ارتقای آنها نیز قابل تأمل است گفت: در ردیف 1302034000 باعنوان «برنامه ارائه خدمات یکپارچه دولت هوشمند(الکترونیکی)» اعتبار 111 میلیارد تومان برای وزارت آموزش، 93 میلیارد تومان برای سازمان برنامه و بودجه، 74 میلیارد تومان برای سازمان اداری و استخدامی در نظر گرفته شده است.
بنیادی افزود: یک برآورد ساده از ارائه خدمات ثبت نام و صدور کارنامه و مکاتبات اداری حدود 100 هزار مدرسه با حوزه های ستادی و تبادل اطلاعات آنها برای نقل و انتقال دانش آموزان در مقایسه با حجم مکاتبات یا تراکنش‌های سازمان برنامه و بودجه و سازمان اداری و استخدامی ناعدالتی در تخصیص این بودجه را نیز آشکار می کند. نکته قابل تأمل این است که در بودجه 1401 هر چند که ستونی تحت عنوان شاخص وجود دارد، ولی هیچ ستونی برای درج مقدار آن دیده نمی شود و از این نظر بودجه 1401 بسیار مبهم و غیرقابل نظارت و ارزیابی است. در این برنامه نیز واحد سنجش تراکنش ذکر شده، ولی ستونی برای درج تعداد تراکنش وجود ندارد.
وضعیت بودجه‌ای دانشگاه فرهنگیان
وی با اشاره به اینکه اعتبار تخصیص یافته به دانشگاه فرهنگیان و میزان درآمد اختصاصی آن که حاصل کسر از حقوق دانشجو معلمان است، از دیگر نکات قابل تأمل در بودجه 1401 آموزش و پرورش است گفت: کل اعتبار دانشگاه فرهنگیان 2743 میلیارد تومان است که 1768 میلیارد تومان در آمد اختصاصی و 974 میلیارد تومان آن از اعتبارات عمومی دولت تعیین شده است.
این استاد دانشگاه فرهنگیان اضافه کرد: از طرف دیگر حداقل حقوق سال 1401 معادل چهار و نیم میلیون تومان تعیین شده است، اگر تعداد دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان را در سال 1401 معادل 80 هزار نفر در نظر بگیریم، کل حقوق دریافتی همه دانشجو معلمان در طی سال حدود 4320 میلیارد تومان است که مطابق لایحه بودجه مبلغ 1768 میلیارد تومان با عنوان درآمد اختصاصی دانشگاه از آنها کسر خواهد شد. رقم 1768 میلیارد تومان معادل 41 درصد کل دریافتی دانشجویان است. البته در پیوست های بودجه در آمد اختصاصی 1768 میلیارد تومان در دو بخش 1735 میلیارد تومان و 33 میلیارد تومان تفکیک شده است که در حالت خوش بینانه 1735 میلیارد تومان آن از طریق کسر از حقوق دانشجویان تأمین می شود.
احتمال کسر 45 درصدی از حقوق دانشجومعلمان در سال آینده
بنیادی افزود: اگر در نظر داشته باشیم که تعداد دانشجویان دانشگاه کمتر از 80 هزار نفر است و بخشی از آنها نیز دانشجوی ترددی هستند بیش از 41 درصد و به احتمال زیاد 45 درصد از حقوق دانشجو معلمان در سال 1401 کسر و به درآمد اختصاصی دانشگاه بدیل خواهد شد. به نظر می رسد ابلاغ مصوبه شبانه روزی بودن دانشگاه فرهنگیان در نیمه دوم سال 1400 و شش سال بعد از تصویب آن در شورای عالی انقلاب فرهنگی، مقدمه‌ای بوده برای کسر مجدد 45 درصد که در اعداد و ارقام بودجه نمایان است.